Τα τελευταία χρόνια, η διαδικτυακή παραπληροφόρηση έχει προχωρήσει με ραγδαίους ρυθμούς, με τον Οργανισμό Έρευνας Διαδικτύου να δείχνει την οργή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι hackers να διαρρέουν ειδήσεις – τόσο αληθινές, όσο και κατασκευασμένες – για να πετύχουν τους σκοπούς τους. Πιο πρόσφατα, η Ανατολική Ευρώπη αντιμετώπισε μια ευρεία εκστρατεία που μεταφέρει τα fake news σε άλλο επίπεδο: την παραβίαση ειδησεογραφικών ιστότοπων για να δημοσιευτούν fake news και στη συνέχεια να διαμοιραστούν βιαστικά στα κοινωνικά μέσα πριν καταργηθούν.
Την Τετάρτη, η εταιρεία ασφαλείας FireEye εξέδωσε μια αναφορά σχετικά με μια ομάδα που εστιάζει στην παραπληροφόρηση στην Ευρώπη, την οποία αποκαλεί Ghostwriter. Οι προπαγανδιστές δημιουργούν και διαδίδουν παραπληροφόρηση τουλάχιστον από τον Μάρτιο του 2017, με έμφαση στην υπονόμευση των δυνάμεων του ΝΑΤΟ και των Η.Π.Α. στην Πολωνία και τα ευρύτερα Βαλτικά κράτη. Έχουν δημοσιεύσει fake news σε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έως και τους φιλο-ρωσικούς ιστότοπους ειδήσεων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, λέει η FireEye, η ομάδα Ghostwriter έχει αναπτύξει μια πιο τολμηρή τακτική: hacking των συστημάτων διαχείρισης περιεχομένου των ειδησεογραφικών ιστότοπων για να δημοσιεύουν τις δικές τους ιστορίες. Στη συνέχεια, διαδίδουν τα fake news τους μέσω email, social media και λειτουργούν ακόμη και ως προπαγανδιστές γράφοντας σε άλλους ιστότοπους που δημοσιεύουν περιεχόμενο που δημιουργείται από χρήστες.
Αυτή η hacking εκστρατεία στην Ευρώπη, που στοχεύει ειδησεογραφικούς ιστότοπους από την Πολωνία έως τη Λιθουανία, έχει διαδώσει fake news σχετικά με τη στρατιωτική επιθετικότητα των Η.Π.Α., τους στρατιώτες του ΝΑΤΟ που μεταδίδουν τον κορονοϊό, τα σχέδια του ΝΑΤΟ για μια πλήρη εισβολή στη Λευκορωσία και πολλά άλλα. «Διαδίδουν ιστορίες πως το ΝΑΤΟ είναι κίνδυνος, ότι δυσαρεστούν τους ντόπιους, ότι έχουν μολυνθεί, ότι είναι κλέφτες αυτοκινήτων», λέει ο John Hultquist, διευθυντής μυστικών υπηρεσιών στο FireEye. «Και προωθούν αυτές τις ιστορίες με διάφορους τρόπους, με τον πιο ευφάνταστο να είναι η παραβίαση σε websites τοπικών μέσων και η διασπορά ψεύτικων ειδήσεων.»
Η ίδια η FireEye δεν πραγματοποίησε αναλύσεις αυτών των περιστατικών και παραδέχεται ότι δεν ξέρει ακριβώς πώς οι hackers κλέβουν διαπιστευτήρια που τους δίνουν πρόσβαση στα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου που επιτρέπουν την ανάρτηση και την αλλαγή ειδήσεων.
Ωστόσο, οι αναλυτές της εταιρείας διαπίστωσαν ότι οι παραβιάσεις των ιστότοπων ειδήσεων και οι διαδικτυακοί λογαριασμοί που χρησιμοποιούνται για τη διάδοση συνδέσμων αυτών των παραποιημένων νέων στην Ευρώπη συνδέονται με ένα σύνολο προσώπων, δείχνοντας μια ενοποιημένη προσπάθεια παραπληροφόρησης. Ο Hultquist επισημαίνει ότι η εκστρατεία δεν φαίνεται να έχει οικονομικά κίνητρα, υποδεικνύοντας πολιτικό ή κρατικό υποστηρικτή και σημειώνει ότι η εστίαση στην επίτευξη αντιπαράθεσης μεταξύ του ΝΑΤΟ και των πολιτών της Ανατολικής Ευρώπης υποδηλώνει πιθανή ρωσική συμμετοχή.
Πρόσφατα, οι ψεύτικες ειδήσεις προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν τον φόβο για τον Covid-19. Μία ιστορία που δημοσιεύτηκε τόσο στον Kas Vyksta Kaune όσο και στους αγγλικούς Baltic Times τον Ιανουάριο ισχυρίστηκε ότι η πρώτη υπόθεση Covid-19 στη Λιθουανία ήταν ένας Αμερικανός στρατιώτης που νοσηλεύτηκε σε κρίσιμη κατάσταση, αλλά μόνο αφού «επισκέφτηκε δημόσιους χώρους και συμμετείχε σε πολιτιστικές εκδηλώσεις με παιδιά και νέους», σύμφωνα με την εκδοχή της ιστορίας από τους Baltic Times.
Τον Απρίλιο και τον Μάιο η προσοχή στράφηκε προς την Πολωνία: Μια ψεύτικη ιστορία δημοσιεύτηκε σε πολλούς πολωνικούς ιστότοπους ειδήσεων στους οποίους ένας Αμερικανός αξιωματούχος αναφέρθηκε στις τοπικές πολωνικές δυνάμεις ως αποδιοργανωμένες και ανίκανες. Αυτή τη φορά η καμπάνια έγινε ακόμη περισσότερο γνωστή από τους ειδησεογραφικούς ιστότοπους. Μια ψεύτικη επιστολή από έναν πολωνό στρατιωτικό αξιωματούχο δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο της Πολωνικής Στρατιωτικής Ακαδημίας, με την οποία καλούσε τον πολωνικό στρατό να σταματήσει τις στρατιωτικές ασκήσεις με τις Η.Π.Α., καταδικάζοντας την «κατοχή» της Πολωνίας από την Αμερική και χαρακτήρισε τις ασκήσεις ως μια «πρωτοφανής πρόκληση» της Ρωσίας . Η πολωνική κυβέρνηση χαρακτήρισε γρήγορα την επιστολή ως πλαστή.
Η διαπίστωση της FireEye ότι όλες αυτές οι επιχειρήσεις για την δημοσίευση ψεύτικων ειδήσεων στην Ευρώπη πραγματοποιήθηκαν από μία μόνο ομάδα, έρχεται στο προσκήνιο μιας έκθεσης από τους The New York Times ότι η ρωσική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών GRU, συντονίζει τη δημοσίευση fake news σε ιστότοπους όπως το InfoRos , OneWorld.press και GlobalResearch.ca. Αξιωματούχοι πληροφοριών των Η.Π.Α. που μίλησαν στους Times ανέφεραν ότι η εκστρατεία παραπληροφόρησης, η οποία περιελάμβανε ψευδείς αναφορές ότι ο Covid-19 προήλθε από τις Η.Π.Α., ήταν συγκεκριμένα το έργο της «ψυχολογικής μονάδας πολέμου» της GRU, γνωστή ως Unit 54777.
Δεδομένου του ρόλου της GRU με τις παρεμβάσεις της στις προεδρικές εκλογές του 2016, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων «hack-and-leak» κατά της Δημοκρατικής Εθνικής Επιτροπής και της εκστρατείας Κλίντον, οποιοσδήποτε ρόλος της GRU στην πιο πρόσφατη παραπληροφόρηση δημιουργεί φόβους ότι μπορεί να στοχεύσει και τις εκλογές του 2020. Ενώ η FireEye δεν έχει ισχυριστεί ότι οι παραβιάσεις στον ιστότοπο ειδήσεων από την Ghostwriter ήταν έργο της GRU, υποστηρίζει ότι τα περιστατικά στην Πολωνία και στα Βαλτικά κράτη πρέπει να αντιμετωπιστούν ως μια προειδοποίηση.
