Σας έχει τύχει ποτέ να μιλήσετε με κάποιον μέσω Ίντερνετ και, στη συνέχεια, να ανακαλύψετε ότι σας έλεγε ψέματα για το ποιος ήταν; Τότε ενδέχεται να έχετε πέσει θύμα catfishing. Ο όρος αυτός χρησιμοποιείται για να περιγράψει «δόλιες» ερωτικές σχέσεις, χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει ότι αφορά αποκλειστικά τέτοιου είδους σχέσεις. Το catfishing είναι ένα είδος απάτης που παρατηρείται σε μεγάλο βαθμό στα social media.
Τί είναι το Catfishing;
Το Catfishing είναι η πράξη κατά την οποία κάποιος εξαπατά ένα άτομο στο Διαδίκτυο παρέχοντας fake λογαριασμό, ταυτότητα, φωτογραφίες και άλλες πληροφορίες σχετικά με τη ζωή του. Αυτό το φαινόμενο συναντάται πιο συχνά στα social media και σε sites γνωριμιών. Το άτομο που διαπράττει την απάτη είναι ο λεγόμενος «catfisher». Λόγω της ευρέως διαδεδομένης δημοτικότητας του όρου, το catfishing έχει γίνει συνώνυμο με απλές πράξεις «παραποιημένης παρουσίασης» ή εξαπάτησης.
Διαβάστε επίσης: Πώς να σταματήσετε την παρακολούθηση της δραστηριότητάς σας από το Facebook;
Γιατί οι άνθρωποι εφαρμόζουν το catfishing;
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους κάποιος επιλέγει το catfishing. Οι πιο συνήθεις είναι οι εξής:
- Ανασφάλειες: Κάποιος μπορεί να επιλέξει το catfishing επειδή έχει ανασφάλειες. Για παράδειγμα, μπορεί να θεωρεί τον εαυτό του «άσχημο» ή «όχι αρκετά καλό» και να αισθάνεται πιο άνετα χρησιμοποιώντας τις φωτογραφίες ή την ταυτότητα ενός άλλου ατόμου που θεωρεί «αρκετά ελκυστικό» ή «καλό».
- Ψυχική ασθένεια: Κάποιος που πάσχει από μία ψυχική ασθένεια μπορεί να διστάζει να αποκαλύψει τον πραγματικό του εαυτό. Επιπλέον, κάποιος που πάσχει από κατάθλιψη μπορεί να έχει πολύ χαμηλή αυτοεκτίμηση και να αισθάνεται σαν να μην είναι «αρκετά καλός». Υπάρχουν πολλές διαφορετικές συνθήκες που μπορούν να κάνουν τους ανθρώπους να αισθάνονται ότι ο μόνος τρόπος να επικοινωνήσουν με κάποιον είναι να προσποιηθούν ότι είναι κάποιοι άλλοι.
- Απόκρυψη ταυτότητας: Κάποιος που θέλει να κρύψει την ταυτότητά του όταν χρησιμοποιεί τα social media, μπορεί να χρησιμοποιήσει τις φωτογραφίες ή / και τις πληροφορίες κάποιου άλλου. Στόχος του συνήθως σε αυτή την περίπτωση είναι να αποσπάσει χρήματα από το θύμα του.
- Εκδίκηση: Μερικοί άνθρωποι χρησιμοποιούν το catfishing ως εργαλείο εκδίκησης προηγούμενων συντρόφων ή άλλων ατόμων. Εκείνοι που έχουν ως στόχο την εκδίκηση, δημιουργούν συχνά social media λογαριασμούς, όπου χρησιμοποιούν τις φωτογραφίες και τις πληροφορίες του θύματος, για να το ταπεινώσουν ή να βλάψουν τη φήμη του. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιήσουν fake ταυτότητες για να παρασύρουν το άτομο σε μια ψεύτικη σχέση και να το βλάψουν συναισθηματικά.
- Παρενόχληση: Κάποια άτομα δημιουργούν πολλούς λογαριασμούς catfishing για να μεγιστοποιήσουν τον συναισθηματικό αντίκτυπο όταν παρενοχλούν κάποιον στο Διαδίκτυο.
- Εξερεύνηση της σεξουαλικής ταυτότητας: Όταν κάποιος είναι μπερδεμένος με τη σεξουαλικότητά του, μπορεί να δημιουργήσει ψεύτικα προφίλ. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να θέσει την προτίμησή στο Διαδίκτυο, χρησιμοποιώντας μια ταυτότητα διαφορετική από τη δική του.
Δείτε ακόμη: Europol: Εξάρθρωσε Ελληνική σπείρα που εξαπάτησε τράπεζες των ΗΠΑ!
Ενδείξεις ότι έχετε πέσει θύμα catfishing
- Η διαδικτυακή σας σχέση προχωρά γρήγορα: Τις περισσότερες φορές, ένας catfisher θα προσπαθήσει να προχωρήσει τη σχέση όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Αυτή θα πρέπει να είναι η πρώτη «κόκκινη σημαία» για εσάς. Οι πραγματικές σχέσεις, τόσο διαδικτυακά όσο και προσωπικά, χρειάζονται χρόνο για να αναπτυχθούν. Εάν κάποιος σας εξομολογηθεί την αγάπη του χωρίς καν να έχετε συναντηθεί από κοντά, θα πρέπει να ανησυχήσετε.
- Επικοινωνείτε μόνο μέσω μηνυμάτων: Αυτή είναι μια από τις πιο εμφανείς «κόκκινες σημαίες» που μπορείτε να εντοπίσετε. Εάν ο μόνος τρόπος επικοινωνίας σας είναι τα μηνύματα, υπάρχει πρόβλημα.
- Αυτά που σας λέει απλά δεν «κολλάνε»: Δώστε προσοχή σε όσα σας λέει κάποιος για τη ζωή και τις εμπειρίες του. Εάν οι ιστορίες του είναι υπερβολικές ή απλώς δεν φαίνονται λογικές, πιθανότατα σας κοροϊδεύει.
- Φαίνεται πολύ καλός για να είναι αληθινός: Όλοι οι άνθρωποι έχουν ελαττώματα. Οπότε εάν κάποιος σε φαίνεται αψεγάδιαστος, ίσως η πραγματικότητα είναι διαφορετική από αυτό που φαντάζεστε.
- Σας ζητά χρήματα: Εάν ο catfisher σας ζητήσει χρήματα, είναι ένα σημάδι απάτης που δεν πρέπει να αμελήσετε. Ακόμα κι αν έχετε ήδη δημιουργήσει μια συναισθηματική ή επιχειρηματική σύνδεση με το άτομο, είναι καλύτερο να απορρίψετε το αίτημά του. Γενικά, δεν πρέπει ποτέ να στέλνετε χρήματα σε κάποιον, του οποίου την ταυτότητα δεν μπορείτε να γνωρίζετε με σιγουριά.
- «Ταξιδεύει» συνεχώς: Όταν κάποιος σας λέει ότι ταξιδεύει συνεχώς για την δουλειά του μπορεί να ισχύει, μπορεί όμως και να είναι άλλο ένα ύποπτο σημάδι. Για παράδειγμα, όταν σας λέει ότι δεν έχει ποτέ χρόνο για να μιλήσετε (πόσο μάλλον με βιντεοκλήση), πρέπει να σας προβληματίσει.
- Έχει ελάχιστους φίλους (ή έχει πολλούς φίλους του αντίθετου φύλου) και φωτογραφίες στο προφίλ του: Ένα άτομο που κάνει catfishing δεν ανεβάζει φωτογραφίες ή ανεβάζει φωτογραφίες άλλων. Μπορεί επίσης να έχει πολύ λίγους φίλους και να αλληλεπιδρά ελάχιστα ή καθόλου μαζί τους στο Διαδίκτυο.
- Αποφεύγει να συναντηθείτε από κοντά: Η face-to-face συνάντηση είναι ο εφιάλτης του catfisher, αφού έτσι θα αποκαλυφθεί η ψεύτικη ταυτότητά του. Έναν catfisher που ζει κοντά σας θα είναι πιο εύκολο να τον εντοπίσετε εάν αρνηθεί να συναντηθείτε. Εάν όμως ζει πιο μακριά, μπορεί εύκολα να το χρησιμοποιήσει επανειλημμένα ως δικαιολογία. Σε αυτήν την περίπτωση, εάν έχετε υποψίες, μπορείτε πάντα να του προτείνετε να κάνετε βιντεοκλήση. Εάν το αποφύγει, τότε θα σιγουρευτείτε.
Πρόταση: Διαδίκτυο και παιδί: Ποιοι οι κίνδυνοι που καραδοκούν;
Τί να κάνετε για να μην πέσετε θύμα catfishing;
- Να είστε προσεκτικοί: Όταν μιλάτε στο Διαδίκτυο με κάποιον που δεν γνωρίζετε, να είστε λίγο καχύποπτοι, ειδικά αν έχετε μόλις αρχίσει να μιλάτε μαζί του ή δεν έχετε αποδείξεις ότι είναι αυτός που λέει.
- Ποτέ μην δίνετε χρήματα: Μερικοί catfishers στοχεύουν άτομα για να τους αποσπάσουν χρήματα. Δεν πρέπει ποτέ να δίνετε χρήματα σε οποιονδήποτε σας ζητά στο Διαδίκτυο.
- Προσέχετε τί στέλνετε: Να είστε πάντα προσεκτικοί όταν στέλνετε φωτογραφίες ή σεξουαλικά μηνύματα σε άλλο άτομο στο Διαδίκτυο.
- Μιλήστε σε κάποιον: Εάν έχετε αμφιβολίες για κάποιον που μιλάτε στο Διαδίκτυο, μιλήστε σε κάποιον που εμπιστεύεστε. Πείτε του για τις ανησυχίες σας καθώς μπορεί να σας βοηθήσει να εντοπίσετε τυχόν «κόκκινες σημαίες» που ίσως δεν έχετε παρατηρήσει.
- Μη φοβάστε να κάνετε ερωτήσεις: Μη διστάζετε να κάνετε όσες ερωτήσεις χρειάζεστε για να αισθανθείτε άνετα να μιλήσετε με κάποιον. Εάν έχετε να κάνετε με catfisher, μπορεί να μην είναι σε θέση να απαντήσει σε όλες σας τις ερωτήσεις. Έτσι θα σας είναι πιο εύκολο να αντιληφθείτε ότι κάτι δεν πάει καλά.
Θα πρέπει ωστόσο να αναφέρουμε ότι υπάρχουν φορές που το catfishing χρησιμοποιείται για καλό σκοπό. Για παράδειγμα, οι αστυνομικές αρχές χρησιμοποιούν catfish accounts για να συλλάβουν εγκληματίες ή sexual predators επ’αυτοφόρω. Αυτό είναι μία ακόμα απόδειξη ότι κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις.
Εκτός από το catfishing υπάρχουν και άλλες παρόμοιες απειλές κρυμμένες στα social media και τα sites γνωριμιών. Πολλοί από εσάς ίσως έχετε ακούσει τους όρους «dogfishing», «ghosting», «zombieing» και «wokefishing»
- Το dogfishing αναφέρεται σε ένα άτομο που ποζάρει σε μια φωτογραφία μαζί με έναν σκύλο που δεν είναι δικός του, με στόχο να προσελκύσει φιλόζωους για να βγει μαζί τους.
- Το ghosting αναφέρεται σε όσους μιλούν στο Διαδίκτυο κανονικά και ξαφνικά εξαφανίζονται σαν… φαντάσματα. Συνήθως μπλοκάρουν όποιους μιλούν και γίνονται «καπνός». Υπάρχει και το soft-ghosting στο οποίο κάποιος εξαφανίζεται χωρίς να μπλοκάρει.
- Ένα άλλο φαινόμενο είναι το zombieing που είναι ένα βήμα…παραπέρα από το ghosting. Αφορά όσους εξαφανίζονται ξαφνικά και κάποια στιγμή αποφασίζουν να επικοινωνήσουν και πάλι. Ο όρος είναι εμπνευσμένος από τα ζόμπι.
- Όσον αφορά τον όρο wokefishing, αυτός χρησιμοποιήθηκε πρώτα από τη Serena Smith του αμερικανικού Vice και περιγράφει το άτομο που προσποιείται ότι έχει πιο προοδευτικές ιδέες από αυτές που έχει πραγματικά. Μπορεί δηλαδή να λέει ψέματα για τις πολιτικές του ιδέες, τις απόψεις του για την κλιματική αλλαγή, αλλά και για ζητήματα κοινωνικής δικαιοσύνης που κινούνται συνεχώς στη δημόσια συζήτηση και το οικοσύστημα των social media.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι το wokefishing μπορεί να αποδειχθεί πολύ πιο επικίνδυνο από το catfishing. Αυτό συνδέεται με το γεγονός ότι κάποιος κάνει επίτηδες wokefishing με στόχο να πείσει τους άλλους ότι μοιράζονται τις ίδιες ουσιαστικές αξίες.
Αυτά είναι μερικά μόνο από τα φαινόμενα που παρατηρούνται στα social media και τα sites γνωριμιών. Επομένως πρέπει να προσέχετε πολύ με ποιους συνομιλείτε αλλά και ποιους εμπιστεύεστε.
