Ο αυξανόμενος χρόνος που περνούν τα παιδιά μπροστά σε οθόνες ενδέχεται να πυροδοτεί ένα επικίνδυνο φαύλο κύκλο όσον αφορά στην ψυχική τους υγεία, σύμφωνα με μια νέα επιστημονική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Psychological Bulletin από την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η υπερβολική έκθεση σε ψηφιακά μέσα – όπως τα social media, τα βιντεοπαιχνίδια, η τηλεόραση και οι διαδικτυακές σχολικές εργασίες – έχει συσχετιστεί με αυξημένα επίπεδα άγχους, κατάθλιψης και επιθετικότητας στα παιδιά. Ωστόσο, το φαινόμενο δεν είναι μονόπλευρο: τα ίδια τα παιδιά που βιώνουν αυτά τα προβλήματα έχουν επίσης την τάση να καταφεύγουν συχνότερα σε οθόνες, σε μια προσπάθεια διαφυγής ή διαχείρισης των συναισθημάτων τους. Γι’ αυτό το λόγο, οι ερευνητές κάνουν λόγο για φαύλο κύκλο.
Δείτε επίσης: Roblox: Νέες λειτουργίες ασφαλείας για παιδιά (όλες οι αλλαγές)
«Τα παιδιά περνούν όλο και περισσότερο χρόνο μπροστά σε οθόνες, για τα πάντα, από την ψυχαγωγία μέχρι τις σχολικές εργασίες και την ανταλλαγή μηνυμάτων με φίλους», ανέφερε ο Dr. Michael Noetel, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Queensland στην Αυστραλία και συν-συγγραφέας της μελέτης. «Διαπιστώσαμε ότι η αυξημένη ώρα που περνάει κανείς μπροστά σε οθόνες μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματικά και συμπεριφορικά προβλήματα και τα παιδιά με αυτά τα προβλήματα συχνά στρέφονται σε οθόνες για να τα βγάλουν πέρα».
Η μελέτη, μία από τις πιο εκτενείς του είδους της, βασίστηκε σε μετα-ανάλυση 117 ερευνών και συμπεριέλαβε δεδομένα από περισσότερα από 292.000 παιδιά σε όλο τον κόσμο. Οι ερευνητές επιδίωξαν να κατανοήσουν εις βάθος τη δυναμική σχέση μεταξύ screen time και κοινωνικοσυναισθηματικών δυσκολιών, όπως η επιθετική συμπεριφορά, η χαμηλή αυτοεκτίμηση και το άγχος.
Μελέτη: Παιχνίδια και χρόνος μπροστά σε οθόνες συνδέονται με ψυχικά προβλήματα
Οι περισσότερες έρευνες, στις οποίες βασίστηκε η νέα μελέτη, διεξήχθησαν κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά υπάρχουν έρευνες και από τον Καναδά, την Αυστραλία, τη Γερμανία και την Ολλανδία. Όλες οι μελέτες περιελάμβαναν τουλάχιστον εξάμηνη παρακολούθηση παιδιών και αξιολόγηση της χρήσης οθονών και των κοινωνικοσυναισθηματικών τους δυσκολιών.
Τα δεδομένα δείχνουν ότι τα παιδιά ηλικίας 6 έως 10 ετών είναι πιο επιρρεπή στην εμφάνιση κοινωνικοσυναισθηματικών προβλημάτων όταν ο χρόνος έκθεσης σε ψηφιακές οθόνες αυξάνεται. Μάλιστα, τα κορίτσια εμφανίζονται γενικά πιο ευάλωτα σε σύγκριση με τα αγόρια, τα οποία ωστόσο είναι πιο πιθανό να αυξήσουν τη χρήση οθονών ως αντίδραση σε ψυχικές ή συναισθηματικές προκλήσεις.
Δείτε επίσης: Μια νέα λειτουργία iMessage προτρέπει τα παιδιά να αναφέρουν ακατάλληλες εικόνες
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η χρήση των διαδικτυακών παιχνιδιών, τα οποία, σύμφωνα με τους ερευνητές, συνδέονται με μεγαλύτερους κινδύνους από ό,τι άλλες μορφές ψηφιακής δραστηριότητας, όπως τα εκπαιδευτικά εργαλεία ή η παρακολούθηση ψυχαγωγικού περιεχομένου. Τα παιδιά με υφιστάμενα ψυχολογικά προβλήματα είναι επίσης πιο πιθανό να στραφούν στα παιχνίδια ως μηχανισμό αντιμετώπισης.
Τα online games λειτουργούν κάπως σαν τα κοινωνικά δίκτυα και εντείνουν την πίεση για συνεχή σύνδεση. Αυτό μπορεί να οδηγήσει τα παιδιά να παραμελούν βασικές ανάγκες, όπως ο ύπνος, οι σχολικές υποχρεώσεις και η άμεση επικοινωνία με άλλους.
Παρότι ορισμένα παιχνίδια φαίνεται να προσφέρουν οφέλη — όπως βελτίωση των γνωστικών δεξιοτήτων, υποστήριξη της κοινωνικοποίησης ή διαχείριση του άγχους, της κατάθλιψης ή της ΔΕΠΥ — η έρευνα επισημαίνει και τις σκοτεινές πτυχές: ενίσχυση της επιθετικότητας, απομόνωση από συνομηλίκους και απομάκρυνση από την πραγματική ζωή.
Το Ίδρυμα Ψυχικής Υγείας Παιδιών τονίζει ότι κάθε παιδί είναι διαφορετικό, όπως και ο τρόπος που αλληλεπιδρά με την τεχνολογία, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για καθοδήγηση, επίγνωση και ισορροπία στον ψηφιακό τους χρόνο.
Ψηφιακή υπερέκθεση: Οι ειδικοί προειδοποιούν για τις επιπτώσεις
Καθώς η τεχνολογία παίζει ολοένα και πιο κεντρικό ρόλο στην καθημερινότητα των παιδιών, οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με τον αυξανόμενο χρόνο που περνούν μπροστά σε οθόνες. Τα τελευταία ευρήματα καταδεικνύουν ότι οι γονείς ίσως θα πρέπει να επανεξετάσουν την πρακτική του να χρησιμοποιούν ψηφιακές συσκευές ως «ηρεμιστικό» για τα παιδιά τους.
Οι ισχύουσες οδηγίες από τις ομοσπονδιακές αρχές υγείας των ΗΠΑ συνιστούν την αποφυγή έκθεσης σε οθόνες για παιδιά κάτω των δύο ετών, ενώ γενικότερα προτείνεται μετριοπαθής και στοχευμένη χρήση για τα μεγαλύτερα. Παρ’ όλα αυτά, περίπου το 50% των Αμερικανών εφήβων δηλώνει ότι ξοδεύει πάνω από τέσσερις ώρες την ημέρα σε οθόνες. Σε αυτή την κατηγορία παρατηρείται επίσης αυξημένη παρουσία συμπτωμάτων άγχους και κατάθλιψης.
Δείτε επίσης: Πώς το VR gaming μπορεί να βοηθήσει παιδιά με βαθιά κώφωση;
Η Αμερικανική Ακαδημία Ψυχιατρικής για Παιδιά και Εφήβους προειδοποιεί ότι η υπερβολική χρήση οθονών σχετίζεται επίσης με κακό ύπνο, μειωμένο διάβασμα, ανεπαρκή φυσική δραστηριότητα, αύξηση σωματικού βάρους, αλλά και ελλείψεις στην υπομονή και την ικανότητα συγκέντρωσης.
Παράλληλα, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι δεν μπορούν να αποκλειστούν άλλοι καθοριστικοί παράγοντες, όπως το είδος της γονικής φροντίδας, που ενδέχεται να επηρεάζουν τόσο τη χρήση οθόνης όσο και την ψυχική κατάσταση των παιδιών.
«Αυτή η ολοκληρωμένη μελέτη υπογραμμίζει την ανάγκη για μια λεπτή προσέγγιση στη διαχείριση του χρόνου που περνούν τα παιδιά μπροστά σε οθόνες», δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας Δρ. Roberta Vasconcellos, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας. «Κατανοώντας την αμφίδρομη σχέση μεταξύ της χρήσης οθόνης και των κοινωνικοσυναισθηματικών προβλημάτων, οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μπορούν να υποστηρίξουν καλύτερα την υγιή ανάπτυξη των παιδιών σε έναν ολοένα και πιο ψηφιακό κόσμο».
Η συγκεκριμένη έρευνα είναι ιδιαίτερα σημαντική και επίκαιρη, καθώς προσφέρει μια πιο σφαιρική και τεκμηριωμένη εικόνα για τη σύνθετη σχέση ανάμεσα στη χρήση οθονών και την ψυχική υγεία των παιδιών. Αυτό που την κάνει να ξεχωρίζει είναι το εύρος της: περιλαμβάνει 117 μελέτες και δεδομένα από σχεδόν 300.000 παιδιά παγκοσμίως, γεγονός που της δίνει αξιοπιστία και βαρύτητα.
Η βασική της διαπίστωση — ότι υπάρχει ένας φαύλος κύκλος μεταξύ αυξημένου χρόνου οθόνης και κοινωνικοσυναισθηματικών προβλημάτων (όπως άγχος, κατάθλιψη, επιθετικότητα) — είναι κρίσιμη. Δεν πρόκειται απλώς για το αν «οι οθόνες κάνουν κακό», αλλά για το πώς η ήδη ευάλωτη ψυχική κατάσταση των παιδιών μπορεί να τα οδηγεί σε μεγαλύτερη χρήση ψηφιακών μέσων, κάτι που με τη σειρά του εντείνει τα προβλήματα.
Δείτε επίσης: Ε.Ε: Έρευνα στη Meta για αρνητικές συνέπειες των Instagram, Facebook σε παιδιά
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι γίνεται διαχωρισμός ανάμεσα σε είδη ψηφιακής δραστηριότητας: για παράδειγμα, τα παιχνίδια φέρουν μεγαλύτερο ρίσκο από την παρακολούθηση ψυχαγωγικού ή εκπαιδευτικού περιεχομένου. Αυτό προσθέτει μια χρήσιμη διαστρωμάτωση στην κουβέντα περί «καλής» και «κακής» χρήσης τεχνολογίας.
Η επισήμανση της ανάγκης για πιο στοχευμένη και «λεπτή» γονική παρέμβαση είναι εύστοχη. Δεν αρκεί να περιορίσουμε απλώς τον χρόνο μπροστά από οθόνες — χρειάζεται να κατανοήσουμε το γιατί τα παιδιά στρέφονται σε αυτές και να αντιμετωπίσουμε τις βαθύτερες αιτίες.
πηγή: www.independent.co.uk
