Οι αστρονόμοι εντόπισαν για πρώτη φορά, ένα δυαδικό αστρικό σύστημα που προορίζεται να εξελιχθεί σε μια θεαματική κιλονόβα – αποτέλεσμα μιας εκπληκτικής σύγκρουσης μεταξύ δύο αστέρων νετρονίων.
Δείτε επίσης: Voyager 1: Η NASA ανίχνευσε ένα βουητό πέρα από το ηλιακό σύστημα
Κατά ειρωνικό τρόπο, αυτή η τελική μορφή καταλύεται από τις εκρήξεις δύο αποτυχημένων σουπερνόβα. Το φαινόμενο αυτό πιστεύεται ότι είναι τόσο σπάνιο που εκτιμάται ότι υπάρχουν μόνο 10 διπλά αστρικά συστήματα στον Γαλαξία μας. Εξετάζοντας αυτό το σύστημα πιο προσεκτικά, οι επιστήμονες μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα πώς αναπτύσσονται αυτά τα σπάνια φαινόμενα.
“Για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι αστρονόμοι αναλογίζονταν τις ακριβείς συνθήκες που θα μπορούσαν μια μέρα να προκαλέσουν μια κιλονόβα”, δηλώνει ο αστρονόμος André-Nicolas Chené από το NOIRLab.
Αυτές οι πρόσφατες ανακαλύψεις αποκαλύπτουν ότι, υπό ορισμένες συνθήκες, δύο αδελφοποιημένοι αστέρες νετρονίων είναι ικανοί να συγχωνευθούν χωρίς να προηγηθεί μια κλασική έκρηξη σουπερνόβα.
Αν και οι συγκρούσεις αστέρων νετρονίων είναι ασυνήθιστες, είναι τελικά υπεύθυνες για τον εμπλουτισμό του Σύμπαντος με βαριά στοιχεία όπως ο χρυσός, η πλατίνα και το ουράνιο. Η παραγωγή στοιχείων βαρύτερων από το σίδηρο μέσα στα αστέρια είναι αδύνατη- η ποσότητα ενέργειας που απαιτείται για τη δημιουργία τους υπερβαίνει αυτή που μπορεί να παραχθεί, με αποτέλεσμα ένα κατακλυσμιαίο τέλος για το αστέρι.
Αντίθετα, τα στοιχεία αυτά παράγονται από έντονα φαινόμενα όπως οι κιλονόβες: Το GW170817, η μνημειώδης σύγκρουση αστέρων νετρονίων που παρατηρήθηκε από τηλεσκόπια σε όλο τον πλανήτη, αποτέλεσε την αδιάσειστη απόδειξη αυτού του φαινομένου. Ωστόσο, τα περιστατικά αυτά είναι σπάνια και ως εκ τούτου παραμένουν αρκετά αινιγματικά στη φύση τους. Μέχρι σήμερα, έχει παρατηρηθεί μόνο ένας μικρός αριθμός συγχωνεύσεων αστέρων νετρονίων – και ποτέ πριν δεν έχει ανιχνευθεί μια επικείμενη συγχώνευση όπως αυτή.
Σε απόσταση 11.400 ετών φωτός από τη Γη βρίσκεται ένα δυαδικό σύστημα γνωστό ως CPD-29 2176, το οποίο αποτελείται από ένα αστέρι νετρονίων και ένα τεράστιο μπλε αστέρι Be. Αναλύοντας τα χαρακτηριστικά του φωτός ενός άστρου, οι αστρονόμοι έχουν καταφέρει να εντοπίσουν στοιχεία για υλικό που περιφέρεται γύρω από αυτό με τη μορφή δίσκων.
Δείτε ακόμα: Μαύρη τρύπα «ξερνάει» αστέρια χρόνια αφού τα κατάπιε
Οι αστέρες Be σχηματίζουν συχνά δυαδικά συστήματα με αστέρες νετρονίων, απελευθερώνοντας ακτίνες Χ όταν ο δεύτερος διασχίζει τον δίσκο που περιβάλλει τον πρώτο.
Όταν οι αστρονόμοι Noel Richardson και Clarissa Pavao του Embry-Riddle Aeronautical University παρατήρησαν μια εξαιρετική λάμψη ακτίνων Χ στον ουρανό κοντά στο αστέρι Be του CPD-29 2176, αποφάσισαν να ρίξουν μια πιο προσεκτική ματιά. Προς έκπληξή τους, η λάμψη δεν προερχόταν από το αστέρι Be, αλλά από κάποια άλλη άγνωστη πηγή!
Μέσω διαφόρων υπολογισμών, μπόρεσαν να υπολογίσουν και να προβλέψουν την τροχιά αυτού του δυαδικού αστρικού συστήματος. Και εδώ είναι που τα πράγματα έγιναν συναρπαστικά. Σε αντίθεση με τις τυπικές ελλειπτικές τροχιές των διπλών αστέρων, η συγκεκριμένη τροχιά είχε ασυνήθιστα κυκλικό σχήμα.
Αυτή η πρωτοποριακή ανακάλυψη οδήγησε τους ερευνητές στο συμπέρασμα ότι το άστρο νετρονίων προήλθε από ένα “αποτυχημένο” σουπερνόβα, ή γνωστότερο ως υπερ-στριμμένο σουπερνόβα.
Γενικά, όταν ένα κολοσσιαίο άστρο φτάνει στο τέλος της ζωής του και γίνεται σουπερνόβα, εκτινάσσει τα εξωτερικά του στρώματα με μια πολύ δυνατή έκρηξη. Αυτό που απομένει είναι ένα αστέρι νετρονίων – ένα εξαιρετικά πυκνό αντικείμενο με έως και 2,4 φορές τη μάζα του Ήλιου που έχει συμπυκνωθεί σε μόλις 20 χιλιόμετρα (12 μίλια).
Σε έναν “αποτυχημένο” σουπερνόβα, δεν έχει απομείνει αρκετό εξωτερικό υλικό για να εκτοξευθεί στο διάστημα. Αντί για μια μεγαλειώδη έκρηξη λοιπόν, ο πυρήνας του καταρρέει αργά και αθόρυβα, όπως στην περίπτωση του CPD-29 2176.
Δείτε επίσης: Διερχόμενος Νάνο-Γαλαξίας κάνει τα αστέρια να αναπηδούν
Καθώς το αστέρι Be συνεχίζει να λάμπει, εξακολουθεί να έχει μπροστά του τουλάχιστον ένα εκατομμύριο χρόνια ζωής πριν από την τελική μεταμόρφωσή του. Οι αστρονόμοι έχουν τώρα ένα νέο στοιχείο για την αποκρυπτογράφηση του κρυμμένου σύμπαντος, χάρη στο CPD-29 2176. Ελπίζουν ότι αυτή η νέα ανακάλυψη θα τους βοηθήσει στον εντοπισμό περισσότερων παρόμοιων συστημάτων που είναι διάσπαρτα ανάμεσα σε δισεκατομμύρια αστέρια στον Γαλαξία μας.
