Το διαστημικό σκάφος Osiris-Rex της NASA θα προσγειωθεί για λίγο σε έναν μεγάλο αστεροειδή την Τρίτη και θα συλλέξει μερικές πέτρες και σκόνη από την επιφάνεια του για να τα επιστρέψει στη Γη για μελέτη.
Το γεγονός αυτό σηματοδοτεί μια σημαντική πρωτιά για τη NASA και ένα πιθανό όφελος για την επιστήμη, την εξερεύνηση του διαστήματος και την κατανόηση μας για το ηλιακό σύστημα. Η Lockheed Martin Space θα μεταδώσει ζωντανά την τολμηρή αποστολή την Τρίτη και έχουμε όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για την αποστολή και πώς να την παρακολουθήσετε.
Η περισυλλογή δείγματος από τον αστεροειδή 101955 Bennu αναμένεται να σημειωθεί την Τρίτη, 20 Οκτωβρίου περίπου στις 3:12 μ.μ. PT. Η NASA θα μεταδώσει την περισυλλογή δείγματος ζωντανά στην τηλεόραση της NASA και στον ιστότοπο της υπηρεσίας από τις 2 μ.μ. PT την Τρίτη.
Πότε ξεκίνησε η αποστολή;
Το Osiris-Rex υπάρχει ως concept από το 2004, όταν μια ομάδα αστρονόμων πρότεινε για πρώτη φορά την συγκεκριμένη ιδέα στη NASA. Μετά από περισσότερο από μια δεκαετία ανάπτυξης, το διαστημικό σκάφος ξεκίνησε από το Cape Canaveral της Φλόριντα στις 8 Σεπτεμβρίου 2016, πάνω σε έναν πύραυλο Atlas V από την United Launch Alliance, σε μια κοινή επιχείρηση της Lockheed Martin και της Boeing. Το διαστημικό σκάφος πέρασε τους επόμενους 26 μήνες ταξιδεύοντας στον Bennu, φτάνοντας επίσημα στις 3 Δεκεμβρίου του 2018.
Έκτοτε, το Osiris-Rex έχει περάσει σχεδόν δύο χρόνια σε τροχιά γύρω από τον διαστημικό βράχο σε σχήμα διαμαντιού, μελετώντας και χαρτογραφώντας την επιφάνεια του για να επιλέξει το καλύτερο σημείο δειγματοληψίας. Τους τελευταίους μήνες, οι πρόβες έχουν ξεκινήσει πριν από την επικείμενη προσπάθεια συλλογής δειγμάτων και τώρα η ομάδα λέει ότι είναι έτοιμη να κάνει το μεγάλο βήμα.
Γιατί επιλέχθηκε ο αστεροειδής Bennu;
Ο Bennu σχηματίστηκε στο παρελθόν όταν η βαρύτητα αναγκάστηκε να συνενώσει αργά τα υπολείμματα μιας αρχαίας σύγκρουσης. Το αποτέλεσμα είναι ένα σχήμα σώματος σαν μια περιστρεφόμενη κορυφή με διάμετρο περίπου 500 μέτρα και μια επιφάνεια με μεγάλους βράχους και πέτρες.
Ο Bennu θεωρείται ένα παράθυρο στο παρελθόν του ηλιακού συστήματος: ένα παρθένο, πλούσιο σε άνθρακα σώμα που μεταφέρει τα δομικά στοιχεία τόσο των πλανητών όσο και της ζωής. Μερικοί από αυτούς τους πόρους, όπως νερό και μέταλλα, θα μπορούσαν επίσης να εξορυχθούν κάποια στιγμή στο μέλλον για χρήση στη Γη ή στην εξερεύνηση του διαστήματος.
Ο αστεροειδής διαθέτει ένα ακόμη χαρακτηριστικό που τον καθιστά ιδιαίτερα σημαντικό για τους επιστήμονες και τους ανθρώπους γενικότερα – έχει την πιθανότητα να επηρεάσει τη Γη στο μακρινό μέλλον. Στην λίστα της NASA με τα πιο επικίνδυνα για σύγκρουση σώματα με τη γη, ο Bennu κατατάσσεται στο νούμερο 2. Τα τρέχοντα δεδομένα δείχνουν δεκάδες πιθανές συγκρούσεις στο τελευταίο τέταρτο του 22ου αιώνα, αν και όλες έχουν μικρή πιθανότητα να συμβούν πραγματικά.
Πώς θα λειτουργήσει η περισυλλογή δείγματος;
Για όποιον ασχολείται με την ρομποτική ή έχει συμμετάσχει σε κάποιον αντίστοιχο διαγωνισμό, η αποστολή Osiris-Rex φαίνεται να είναι το απόλυτο αποκορύφωμα των ονείρων ενός νεαρού φίλου της ρομποτικής. Η διαδικασία δειγματοληψίας touch-and-go είναι μια πολύπλοκη, υψηλού επιπέδου διεργασία που χτίζεται εδώ και χρόνια. Εάν πετύχει, θα παίξει ρόλο στην ιστορία και το μέλλον μας στο διάστημα.
Το βασικό σχέδιο είναι ότι το Osiris-Rex θα προσγειωθεί στον Bennu σε μια βραχώδη τοποθεσία που ονομάζεται Nightingale. Το διαστημικό σκάφος που έχει μεγέθος όσο ένα φορτηγό θα πρέπει να περάσει μέσα από ογκόλιθους στο μέγεθος κτιρίων, για να προσγειωθεί σε έναν σχετικά βατό χώρο που είναι τόσο μεγάλος όσο λίγες θέσεις στάθμευσης. Ωστόσο, ένας ρομποτικός βραχίονας δειγματοληψίας θα είναι το μόνο μέρος του Osiris-Rex που θα βγει στην επιφάνεια. Ένα από τα τρία δοχεία αζώτου υπό πίεση θα πυροδοτηθεί για να δημιουργήσει ένα σύννεφο σκόνης και μικρών πετρωμάτων που μπορούν στη συνέχεια να πιαστούν στην κεφαλή συλλογής του βραχίονα για ασφαλή φύλαξη και επιστροφή στη Γη.
Η κατάβαση στην επιφάνεια του Bennu θα διαρκέσει περίπου τέσσερις ώρες, δηλαδή τον χρόνο που χρειάζεται ο αστεροειδής για να κάνει μια πλήρη περιστροφή. Μετά από αυτήν την αργή προσέγγιση, η πραγματική διαδικασία συλλογής δειγμάτων διαρκεί λιγότερο από 16 δευτερόλεπτα.
Η προετοιμασία για την περισυλλογή δεν πήγε ακριβώς όπως είχε προγραμματιστεί. Οι διοργανωτές της αποστολής ήλπιζαν αρχικά ότι η επιφάνεια του Bennu θα έχει πολλά πιθανά σημεία προσγείωσης καλυμμένα κυρίως με υλικά συγκρίσιμα με την άμμο ή το χαλίκι. Αποδεικνύεται ότι η επιφάνεια του Bennu είναι εξαιρετικά τραχιά χωρίς πραγματικά φιλόξενα σημεία προσγείωσης.
Τι θα συμβεί μετά την δειγματοληψία;
Αμέσως μετά τη συλλογή του δείγματος, το Osiris-Rex θα πυροδοτήσει τους προωθητήρες του για να απομακρυνθεί από τον Bennu. Το διαστημικό σκάφος θα συνεχίσει να βρίσκεται πάνω από τον Bennu για το υπόλοιπο του 2020 προτού επιτελέσει τελικά έναν ελιγμό αναχώρησης μέσα στον επόμενο χρόνο, για να ξεκινήσει ένα διετές ταξίδι πίσω στη Γη.
Στις 24 Σεπτεμβρίου 2023, το Osiris-Rex έχει προγραμματιστεί να εκτοξεύσει την κάψουλα με το δείγμα της αποστολής, η οποία θα προσγειωθεί στην έρημο της Γιούτα και θα ανακτηθεί για μελέτη.
Έχει ξαναγίνει κάτι παρόμοιο στο παρελθόν;
Ναί. Το διαστημικό σκάφος Hayabusa της Ιαπωνίας μας έφερε με επιτυχία μικροσκοπικούς κόκκους του αστεροειδούς 25143 Itokawa στη Γη το 2010. Ο διάδοχος του, Hayabusa-2, πυροδότησε μια ειδική χάλκινη σφαίρα στον μεγάλο αστεροειδή Ryugu το 2019 και στη συνέχεια ανέκτησε δείγματα της επιφάνειας του. Αυτό το δείγμα βρίσκεται καθ’οδόν προς τη Γη.
Πώς μπορώ να παρακολουθήσω την αποστολή;
Ακολουθήστε τη ζωντανή ροή της NASA, η οποία ξεκινά την Τρίτη στις 2 μ.μ. PT. Μπορείτε επίσης να ακολουθήσετε το feed του Osiris-Rex στο Twitter για να λάβετε τις πιο πρόσφατες ενημερώσεις.
