Τα απολιθώματα ενός μικροσκοπικού ανθρώπου που ζούσε ως και πριν από πε4ρίπου 17.000 χρόνια στο νησί Φλόρες της Ινδονησίας προβληματίζουν εδώ και μία δεκαετία τους επιστήμονες. Οι ειδικοί δεν μπορούν να συμφωνήσουν αν το «Χόμπιτ», όπως το έχουν ονομάσει, αποτελεί ένα άγνωστο ως τώρα ανθρώπινο είδος ή αν ήταν απλώς ένας Homo sapiens με σοβαρές παθολογικές διαταραχές. Εξετάζοντας και τις δύο εκδοχές, μια νέα μελέτη συνηγορεί υπέρ της πρώτης θεωρίας, ότι δηλαδή ο Homo floresiensis ήταν ένας ξεχωριστός μικρόσωμος συγγενής μας.
Μικροσκοπικός και μυστηριώδης
Ο μυστηριώδης Ανθρωπος του Φλόρες ήρθε για πρώτη φορά στο φως της δημοσιότητας όταν ολόκληρο το κρανίο και τμήματα του σκελετού ενός εκπροσώπου του ανασκάφηκαν στο ομώνυμο νησί της Ινδονησίας το 2003 (εκτός από αυτό έχουν βρεθεί επίσης στην περιοχή κατάλοιπα από εννέα σκελετούς – τα ευρήματα πιστεύεται ότι είναι ηλικίας 74.000 – 17.000 ετών).
Αρχικά οι επιστήμονες νόμισαν ότι το μικροσκοπικό κρανίο που είχαν μπροστά τους ήταν παιδικό, γρήγορα όμως κατέστη σαφές ότι ήταν γυναικείο και ανήκε σε έναν εξαιρετικά μικρόσωμο άνθρωπο – γι’ αυτό και τον ονόμασαν «Χόμπιτ», από τη μικροσκοπική φυλή του «Αρχοντα των Δαχτυλιδιών».
Το πολύ μικρού μεγέθους αυτό ενήλικο κρανίο – το οποίο φιλοξενούσε έναν επίσης πολύ μικρού μεγέθους εγκέφαλο – πυροδότησε διάφορες εικασίες, οδηγώντας σε μια διαμάχη μεταξύ των ειδικών σχετικά με την καταγωγή του «κατόχου» του, ο οποίος συνυπήρξε χρονικά με τον σύγχρονο άνθρωπο.
Μια μερίδα επιστημόνων θεωρεί ότι ο Homo floresiensis, όπως ονομάστηκε, αποτελεί ένα ξεχωριστό είδος το οποίο εξελίχθηκε στο Φλόρες μέσω του νησιωτικού νανισμού – ενός εξελικτικού φαινομένου που κάνει τα είδη που εξελίσσονται σε απομονωμένα νησιά να «μικραίνουν» σε μέγεθος για να προσαρμοστούν στους περιορισμένους πόρους του φυσικού περιβάλλοντός τους. Μια άλλη σχολή ωστόσο υποστηρίζει ότι τα ανθρώπινα κατάλοιπα που έχουν βρεθεί στο νησί ανήκουν σε Homo sapiens οι οποίοι αντιμετώπιζαν κάποια διαταραχή που οδήγησε σε σμίκρυνση του κρανίου τους – ως πιθανές ερμηνείες έχουν προταθεί η μικροκεφαλία, το σύνδρομο Λαρόν και ο ενδημικός υποθυρεοειδισμός (κρετινισμός).
Ανάλυση σε 3D
Μια διεθνής ομάδα ειδικών από το Πανεπιστήμιο του Τύμπινγκεν στη Γερμανία, το Πανεπιστήμιο Στόνι Μπρουκ της Νέας Υόρκης και από το Πανεπιστήμιο της Μινεσότας στις Ηνωμένες Πολιτείες αποφάσισε να διερευνήσει το ζήτημα διεξοδικά. Στην πιο εκτεταμένη μελέτη που έχει γίνει ως σήμερα, οι ειδικοί εφάρμοσαν την τεχνική της τρισδιάστατης μορφομετρίας για να συγκρίνουν το κρανίο του Φλόρες (γνωστό ως LB1) με πολλά απολιθώματα ανθρώπινων κρανίων, καθώς και με μεγάλο αριθμό κρανίων σύγχρονων ανθρώπων με μικροκεφαλία και άλλες διαταραχές.
Τα αποτελέσματά τους, τα οποία δημοσιεύθηκαν στην επιθεώρηση «Public Library of Science One» (PLoS One), συγκλίνουν υπέρ της θεωρίας που θέλει τον Homo floresiensis να αποτελεί ξεχωριστό ανθρώπινο είδος, αφού οι ομοιότητες που εντόπισαν ανάμεσα στο κρανίο του και στα κρανία των σύγχρονων ανθρώπων με παθολογικές διαταραχές ήταν ελάχιστες και επιφανειακές, ενώ εκείνες με τα απολιθώματα των Homo ήταν περισσότερες και πιο ουσιαστικές.
«Τα αποτελέσματά μας απορρίπτουν τη θεωρία ότι το κρανίο του Homo floresiensis ανήκε σε μικροκέφαλο σύγχρονο άνθρωπο» δήλωσε στο «Βήμα» η Κατερίνα Χαρβάτη, καθηγήτρια Παλαιοανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τύμπινγκεν στη Γερμανία η οποία συμμετείχε στη μελέτη. «Αντιθέτως, υποδεικνύουν ότι το κρανίο και τα άλλα ευρήματα από το Φλόρες της Ινδονησίας όντως αντιπροσωπεύουν ένα ξεχωριστό ανθρώπινο είδος».
